Niezależnie od przyjętego systemu notowań, można wyróżnić dwa najważniejsze rodzaje zleceń [K. Nowak; Polski rynek kapitałowy. Instrumenty, uczestnicy, inwestycje; op. cit., s. 20-21.]:
– zlecenia na warunkach rynkowych (ang. market orders), przeznaczone do natychmiastowej realizacji,
– zlecenia z limitem ceny (ang. limit orders), przeznaczone do realizacji, kiedy cena przekroczy wyznaczony limit. Zlecenia tego typu wymagają określenia okresu ważności, po którym tracą one swą ważność.
Na giełdzie papierów wartościowych, w tym na warszawskiej giełdzie, inwestorzy mogą korzystać z różnych rodzajów zleceń, które pozwalają im na elastyczne zarządzanie swoimi transakcjami. Oto najważniejsze rodzaje zleceń, które są powszechnie stosowane:
Zlecenie rynkowe to najprostszy typ zlecenia, które polega na zakupie lub sprzedaży instrumentu finansowego po najlepszej dostępnej cenie na rynku. Inwestorzy składają takie zlecenie, gdy chcą szybko zawrzeć transakcję, bez względu na cenę. Zlecenia rynkowe są zazwyczaj realizowane natychmiast, jednak w warunkach dużej zmienności ceny mogą się one różnić od oczekiwanej.
Zlecenie limitowane pozwala inwestorowi ustalić maksymalną cenę zakupu lub minimalną cenę sprzedaży. Zlecenie takie zostaje zrealizowane tylko wtedy, gdy cena instrumentu osiągnie określony poziom. Zlecenia limitowane dają inwestorom większą kontrolę nad transakcjami, ale mogą nie zostać zrealizowane, jeśli rynkowa cena nie osiągnie ustalonego limitu.
Zlecenie stop-loss to narzędzie służące do automatyzacji procesów zabezpieczających inwestycje przed dużymi stratami. Inwestor ustala cenę, przy której zlecenie staje się aktywne, i po jej osiągnięciu zlecenie przekształca się w zlecenie rynkowe. Zlecenie stop-loss może pomóc ograniczyć straty, ale również może prowadzić do realizacji transakcji w niekorzystnych warunkach rynkowych.
Zlecenie stop-limit to bardziej zaawansowana wersja zlecenia stop-loss. Inwestor ustala zarówno cenę stop, jak i limit, co oznacza, że po osiągnięciu ceny stop zlecenie staje się zleceniem limitowanym, a nie rynkowym. To pozwala na większą kontrolę nad ceną, po której zostanie zrealizowana transakcja, ale wiąże się z ryzykiem, że zlecenie nie zostanie zrealizowane, jeśli cena nie osiągnie określonego limitu.
Zlecenie OCO (One Cancels Other) to zlecenie, które łączy zlecenie limitowane i stop-loss. Inwestor ustala oba zlecenia jednocześnie, a w momencie zrealizowania jednego z nich drugie zostaje automatycznie anulowane. Zlecenie OCO jest przydatne dla inwestorów, którzy chcą ustawić zarówno poziom zysku, jak i poziom ochrony przed stratami w jednym ruchu.
Zlecenie fill or kill (FOK) to zlecenie, które musi być zrealizowane natychmiast w całości lub nie zostanie zrealizowane w ogóle. Tego rodzaju zlecenia są używane przez inwestorów, którzy nie chcą czekać na realizację transakcji częściowej.
Zlecenie all or none (AON) to zlecenie, które również wymaga realizacji w całości. Jeśli nie ma możliwości zrealizowania całej kwoty zlecenia, pozostaje ono niezrealizowane. Tego rodzaju zlecenia są przydatne, gdy inwestorzy nie chcą zawierać transakcji, które nie osiągną pożądanej wielkości.
Każdy z tych rodzajów zleceń ma swoje unikalne cechy i zastosowania, co pozwala inwestorom na dostosowanie strategii handlowych do swoich indywidualnych potrzeb i preferencji rynkowych. Wybór odpowiedniego typu zlecenia może mieć kluczowe znaczenie dla skuteczności inwestycji i zarządzania ryzykiem na giełdzie.
