Wstęp
Rozdział I. Thomas Hobbes – wizja prawa natury, państwa i religii
1.1. Życie i kontekst historyczny Thomasa Hobbesa
1.2. Prawo natury w koncepcji Hobbesa – podstawy filozoficzne
1.3. Hobbesowska wizja państwa – „Lewiatan” jako absolutna władza
1.4. Religia w filozofii Hobbesa – rola religii w utrzymaniu porządku społecznego
1.5. Relacje między państwem a Kościołem – koncepcja jedności władzy
Rozdział II. John Locke – prawo natury, państwo i religia w myśli liberalnej
2.1. Życie i kontekst historyczny Johna Locke’a
2.2. Prawo natury według Locke’a – prawa jednostki i granice władzy
2.3. Locke’a koncepcja państwa – rząd oparty na umowie społecznej i ochronie własności
2.4. Religia w filozofii Locke’a – idea tolerancji religijnej
2.5. Rozdział władzy świeckiej i religijnej – Locke’owska wizja separacji Kościoła od państwa
Rozdział III. Porównanie koncepcji prawa natury, państwa i religii Hobbesa i Locke’a
3.1. Prawo natury – analiza różnic i podobieństw
3.2. Różne wizje państwa – absolutyzm Hobbesa vs. liberalizm Locke’a
3.3. Religia w porządku politycznym – odmienności w roli religii u obu myślicieli
3.4. Relacje między władzą świecką a religijną – jedność władzy u Hobbesa kontra separacja u Locke’a
3.5. Znaczenie i wpływ obu koncepcji na rozwój myśli politycznej
Rozdział IV. Wpływ myśli Hobbesa i Locke’a na współczesne teorie polityczne
4.1. Hobbesowskie inspiracje w teorii państwa i władzy absolutnej
4.2. Locke jako prekursor nowoczesnego liberalizmu – wpływ na konstytucjonalizm i prawa człowieka
4.3. Aktualność debat o religii i państwie w kontekście Hobbesa i Locke’a
4.4. Wpływ obu filozofów na koncepcje prawa natury we współczesnych systemach prawnych
4.5. Konsekwencje filozofii Hobbesa i Locke’a dla współczesnych teorii umowy społecznej
Rozdział V. Prawo natury, państwo i religia w kontekście współczesnych wyzwań politycznych
5.1. Ochrona praw jednostki a bezpieczeństwo państwa – współczesne dylematy
5.2. Rola religii w nowoczesnym państwie – refleksje na podstawie Hobbesa i Locke’a
5.3. Władza absolutna vs. rząd ograniczony – aktualność sporów filozoficznych
5.4. Prawo natury a prawa człowieka – zastosowanie myśli Hobbesa i Locke’a w prawie międzynarodowym
5.5. Znaczenie dialogu między państwem a religią w kontekście globalnych wyzwań
Zakończenie
Bibliografia
Wstęp
Filozofia polityczna Thomasa Hobbesa i Johna Locke’a stanowi fundament współczesnych teorii politycznych, prawnych i społecznych. Ich różnorodne podejścia do kwestii prawa natury, państwa i religii odzwierciedlają głębokie różnice w postrzeganiu natury ludzkiej, roli władzy oraz miejsca religii w porządku społecznym. Hobbes, znany przede wszystkim z dzieła „Lewiatan”, formułuje koncepcję państwa opartego na absolutnej władzy, którą uzasadnia koniecznością utrzymania pokoju i porządku w obliczu ludzkiej natury skłonnej do konfliktu. Jego wizja prawa natury jest ściśle związana z pojęciem bezpieczeństwa, a religia pełni funkcję wspierającą władzę świecką, aby zapobiec chaosowi.
Z kolei John Locke, uważany za ojca nowoczesnego liberalizmu, postuluje ideę państwa jako strażnika naturalnych praw jednostki, przede wszystkim życia, wolności i własności. W jego myśli państwo powstaje na mocy umowy społecznej, która ogranicza władzę rządu, zapewniając jednocześnie ochronę podstawowych praw obywateli. Locke jest również pionierem idei tolerancji religijnej, propagując rozdział między władzą świecką a religijną, co miało znaczący wpływ na rozwój koncepcji państwa świeckiego.
Rozdział pierwszy tej pracy skupi się na analizie filozofii Thomasa Hobbesa, jego wizji prawa natury, struktury państwa oraz roli religii w utrzymaniu porządku społecznego. Szczegółowo zostanie omówione, jak Hobbes postrzegał naturę ludzką jako siłę, która w przypadku braku silnej władzy prowadzi do anarchii i konfliktu.
Rozdział drugi zostanie poświęcony Johnowi Locke’owi i jego liberalnej koncepcji prawa natury, państwa oraz religii. Omówione zostaną kluczowe aspekty jego filozofii, w tym idea rządu ograniczonego przez prawo oraz jego wizja państwa jako gwaranta praw jednostki. W tym rozdziale zostanie również przedstawiona Locke’owska koncepcja tolerancji religijnej, która stała się fundamentem nowoczesnego myślenia o relacjach między państwem a religią.
Rozdział trzeci będzie porównaniem obu filozofów, ich wizji prawa natury, państwa i religii. W tym rozdziale zostaną przeanalizowane różnice i podobieństwa między Hobbesem a Lockiem, a także ich wpływ na rozwój teorii politycznych i prawnych. Zostaną omówione różne podejścia do kwestii władzy, wolności jednostki oraz roli religii w życiu publicznym.
Rozdział czwarty przeanalizuje wpływ myśli Hobbesa i Locke’a na współczesne teorie polityczne. Zostanie omówione, w jaki sposób koncepcje tych filozofów inspirowały i nadal inspirują teorie władzy, prawa oraz relacji między państwem a religią. W szczególności, rozdział ten zbada, jak idee Hobbesa wpłynęły na rozwój teorii państwa autorytarnego, a idee Locke’a na rozwój liberalizmu i konstytucjonalizmu.
Rozdział piąty skupi się na zastosowaniu filozofii Hobbesa i Locke’a w kontekście współczesnych wyzwań politycznych. Rozważania obejmą aktualność ich myśli w kontekście dzisiejszych debat o bezpieczeństwie, prawach człowieka, roli religii w państwie oraz relacjach między władzą a obywatelami. Rozdział ten będzie również refleksją nad tym, jak idee obu filozofów mogą być wykorzystywane w dyskusjach na temat prawa międzynarodowego i globalnych wyzwań.
Celem niniejszej pracy jest dogłębna analiza myśli Thomasa Hobbesa i Johna Locke’a w kontekście prawa natury, państwa i religii, a także ich wpływu na współczesną myśl polityczną i prawną. Praca ma na celu ukazanie, jak różnorodne wizje tych dwóch filozofów przyczyniły się do kształtowania dzisiejszych koncepcji władzy, prawa oraz roli religii w państwie.
