Zgodnie z artykułem 7 ustęp 1 punkt 14 Ustawy o samorządzie gminnym za dbanie o porządek publiczny, bezpieczeństwo obywateli oraz prowadzenie działań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej i przeciwpożarowej, należą do zadań własnych gminy. W przypadkach niecierpiących zwłoki zarządzenia porządkowe może wydać wójt (burmistrz) gminy.
Na terenie badanej gminy znajdują się dwie jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. Jedna znajduje się w Osieku, druga zaś jest umiejscowiona w Głębowicach. Ich głównym zadaniem jest prowadzenie działań ratowniczo – gaśniczych.
Dodatkowo, w remizach strażackich Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP) organizowane są okazjonalne koncerty orkiestr dętych OSP oraz zespołów regionalnych oraz chórów amatorskich, związane z uroczystościami i świętami państwowymi, a także, niestety, kościelnymi. Strażacy chętnie organizują pokazy swoich umiejętności, prowadzą szkolenia z zakresu pierwszej pomocy oraz przybliżają swoją działalność najmłodszym mieszkańcom.
Bezpieczeństwo publiczne w gminie jest kluczowym elementem funkcjonowania lokalnych społeczności, a jego zapewnienie stanowi jedno z najważniejszych zadań władz samorządowych. W artykule tym omówione zostaną różne aspekty związane z bezpieczeństwem publicznym na poziomie gminy, począwszy od definicji, przez analizę zagrożeń, po metody zarządzania bezpieczeństwem oraz współpracę różnych podmiotów w tym zakresie.
Bezpieczeństwo publiczne można definiować jako stan, w którym jednostki oraz całe społeczności są chronione przed zagrożeniami, zarówno naturalnymi, jak i wywołanymi przez działalność człowieka. Zagrożenia te mogą przyjmować różnorodne formy, od przestępczości i aktów terrorystycznych, przez klęski żywiołowe, takie jak powodzie czy pożary, aż po zagrożenia wynikające z wadliwego funkcjonowania infrastruktury technicznej, na przykład awarie sieci energetycznej czy wodociągowej. W kontekście gminy, zagrożenia te mogą mieć różny charakter w zależności od specyfiki danego regionu, poziomu urbanizacji, liczby mieszkańców oraz stopnia rozwoju infrastruktury.
Podstawowym elementem w zarządzaniu bezpieczeństwem publicznym w gminie jest identyfikacja i ocena potencjalnych zagrożeń. W tym celu władze gminne, we współpracy z innymi podmiotami, takimi jak policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe, a także organizacje pozarządowe, muszą regularnie przeprowadzać analizy ryzyka. Analizy te pozwalają na ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych zagrożeń oraz ich potencjalnych skutków. Na tej podstawie opracowywane są plany działania w sytuacjach kryzysowych, które obejmują zarówno działania prewencyjne, jak i procedury na wypadek wystąpienia konkretnego zagrożenia.
Kolejnym istotnym elementem jest infrastruktura techniczna, która odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego. Mowa tu zarówno o infrastrukturze drogowej, wodociągowej, energetycznej, jak i komunikacyjnej. Dobrze rozwinięta i odpowiednio utrzymana infrastruktura pozwala na szybkie reagowanie w sytuacjach kryzysowych oraz minimalizowanie skutków ewentualnych zagrożeń. W przypadku gmin wiejskich, gdzie dostęp do niektórych zasobów może być ograniczony, szczególnie ważne jest, aby odpowiednio planować i zarządzać infrastrukturą, uwzględniając specyfikę danego terenu.
Nie mniej istotna jest rola edukacji i świadomości społecznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego. Władze gminne powinny regularnie organizować kampanie informacyjne oraz szkolenia dla mieszkańców, które mają na celu zwiększenie ich wiedzy na temat sposobów postępowania w sytuacjach zagrożenia. Edukacja powinna obejmować również kwestie związane z pierwszą pomocą, odpowiednim zachowaniem w przypadku wystąpienia pożaru, powodzi czy innego zdarzenia kryzysowego, a także z rozpoznawaniem potencjalnych zagrożeń w najbliższym otoczeniu.
Istotnym aspektem jest także współpraca pomiędzy różnymi podmiotami zaangażowanymi w zapewnienie bezpieczeństwa publicznego. Na poziomie gminy kluczowe znaczenie ma koordynacja działań pomiędzy władzami samorządowymi, służbami ratowniczymi, organizacjami pozarządowymi oraz mieszkańcami. Współpraca ta powinna być oparta na jasnych procedurach oraz regularnych ćwiczeniach, które pozwalają na sprawdzenie i doskonalenie procedur działania w sytuacjach kryzysowych.
Warto również zwrócić uwagę na rosnącą rolę nowych technologii w zarządzaniu bezpieczeństwem publicznym. Technologie takie jak systemy monitoringu wizyjnego, systemy alarmowe, aplikacje mobilne do zgłaszania zagrożeń czy zaawansowane narzędzia analityczne pozwalają na szybkie wykrywanie zagrożeń i podejmowanie odpowiednich działań. Wprowadzenie i integracja nowoczesnych technologii z istniejącymi systemami bezpieczeństwa stanowi wyzwanie, ale jednocześnie daje możliwość znacznego zwiększenia efektywności działań podejmowanych na rzecz ochrony ludności.
Na zakończenie należy podkreślić, że bezpieczeństwo publiczne w gminie to nie tylko zadanie władz samorządowych, ale także odpowiedzialność każdego mieszkańca. Tworzenie bezpiecznej społeczności wymaga zaangażowania wszystkich stron, współpracy, a także ciągłego doskonalenia procedur i narzędzi służących ochronie życia, zdrowia i mienia. Tylko w ten sposób możliwe jest skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem publicznym na poziomie lokalnym, co przekłada się na jakość życia mieszkańców oraz ich poczucie bezpieczeństwa.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713, 1378)
