„Być albo nie być… samolubem? Czynniki wpływające na orientacje społeczne…”
Metoda:
Eksperyment 1 – mający na celu zbadanie wpływu usytuowania przestrzennego schematycznych rysunków twarzy oraz dystraktora fizycznego
| Schemat badania |
| Jedna zmienna niezależna: sposób reprezentacji „fizycznego” dystansu pomiędzy „JA” a osobą biorącą udział w sytuacji współzależności. Warunek A’ (dystans zerowy), B’ (dystans wyrażony pustą przestrzenią), C’ (dystans + dystraktor fizyczny). Wariant A’: Materiał stanowi 12 par schematycznych rysunków twarzy. Twarz znajdująca się po lewej stronie (oznaczonej JA) reprezentuje stopień zadowolenia lub niezadowolenia osoby badanej z danej sytuacji. Twarz znajdująca się po prawej stronie (oznaczona ON/ONA) reprezentuje stopień zadowolenia lub niezadowolenia z danej sytuacji drugiej osoby biorącej w sytuacji współzależności. Oba rysunki są ze sobą połączone. Wariant B’: Materiał stanowi 12 par schematycznych rysunków twarzy. Twarz znajdująca się po lewej stronie (oznaczonej JA) reprezentuje stopień zadowolenia lub niezadowolenia osoby badanej z danej sytuacji. Twarz znajdująca się po prawej stronie (oznaczona ON/ONA) reprezentuje stopień zadowolenia lub niezadowolenia z danej sytuacji drugiej osoby biorącej w sytuacji współzależności. Oba rysunki oddziela pusta przestrzeń wielkości 4,5 cm. Wariant C’: Materiał stanowi 12 par schematycznych rysunków twarzy. Twarz znajdująca się po lewej stronie (oznaczonej JA) reprezentuje stopień zadowolenia lub niezadowolenia osoby badanej z danej sytuacji. Twarz znajdująca się po prawej stronie (oznaczona ON/ONA) reprezentuje stopień zadowolenia lub niezadowolenia z danej sytuacji drugiej osoby biorącej w sytuacji współzależności. Pomiędzy rysunki wstawiony jest ciemnoszary kwadrat tej samej wielkości co rysunki twarzy. Przykład pokazuje rys.9. rys.9. Od góry: wariant A’, B’ i C’ |
| Dobór ofert oraz pomiar zmiennej zależnej – orientacji społecznych |
| Do potrzeb badania wykorzystano tę samą pięciostopniową skalę zadowolenia składającą się ze schematycznych rysunków twarzy co w eksperymencie pierwszym. Skorzystano jedynie z ofert wariantu dwuosobowego. Idealne porangowania wzorów orientacji społecznych oraz pomiar zmiennej zależnej pozostał bez zmian. |
| Procedura |
| Badanie miało charakter grupowy i przeprowadzane było w klasach podczas zajęć. Liczebność grup wahała się w granicach od 12 do 28 osób. Eksperymentator przedstawiał się jako student Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadzający badania dotyczące relacji między ludźmi. Każda osoba dostała kopertę z zestawem 12 sytuacji oraz wydrukowaną instrukcję, którą eksperymentator dodatkowo odczytywał na głos. Osoby badane były proszone o wyobrażenie sobie, że znajdują się w jakiejś sytuacji wraz z inną nieznaną sobie osobą. W tej sytuacji można było coś zyskać lub stracić (na przykład liczącą się sumę pieniędzy). Stopień satysfakcji z danej sytuacji wyrażony był za pomocą schematycznych rysunków twarzy. Jedna twarz odpowiadała jednej osobie biorącej udział w sytuacji. Zadaniem osób badanych było uporządkowanie wszystkich przypadków w kolejności od najbardziej do najmniej atrakcyjnego. Od takiego, w którym najbardziej chcieliby się znaleźć do takiego, w którym chcieliby się znaleźć najmniej. W instrukcji był podany preferowany sposób postępowania, jednakże osoba badana mogła sama wybrać sobie jak ma porządkować oferty. Następnie osoby były proszone o takie ułożenie zestawów, aby oferta najbardziej preferowana znalazła się na wierzchu, a oferta najmniej preferowana na spodzie. Na zakończenie osoby badane wypełniały krótką metryczkę, do której wpisywały płeć, wiek i klasę, a eksperymentator po zebraniu materiałów odpowiadał na zadawane pytania dotyczące badania. |
| Osoby badane |
| W badaniach wzięło udział w sumie 135 (72 mężczyzn i 63 kobiet) uczniów warszawskich szkół w wieku 15-19 lat. Badania przeprowadzono w liceum im. Lelewela (klasy o profilu biologiczno-chemicznym i ogólnym) oraz w ósmych klasach szkoły podstawowej nr 213. W pierwszej części badania (liceum) wzięło udział 49 mężczyzn i 41 kobiet, w drugiej (szkoła podstawowa) 23 mężczyzn i 22 kobiet. |
