Czynniki wpływające na orientacje społeczne
Spróbujmy wyobrazić sobie sytuację niezbyt odległą od codziennego życia: Wraz z kolegą z pracy mamy wspólnie wykonać nudne i męczące zadanie powierzone nam przez szefa. Wiemy, że po skończeniu zadania oboje dostaniemy taką samą, niezbyt wysoką premię. Pracy jest dużo, a czas nagli. Jak zachowujemy się w takiej sytuacji? Robimy plan i dzielimy zadania po połowie? Sami wykonujemy większą część pracy nie oglądając się na partnera? A może czekamy, aż w koledze odezwie się poczucie obowiązku i wykona całą pracę?
Co będzie decydowało o naszym zachowaniu? Czy zmieni się ono, jeżeli z góry będziemy wiedzieli jak zachowa się nasz kolega? Jak zachowamy się, kiedy zamiast dwoje będzie nas już troje zobowiązanych do wykonania jednego zadania? Czy postąpimy inaczej, jeśli szef zamiast pieniędzy obieca nam wycieczkę na Hawaje? A jeśli partner jest naszym wieloletnim przyjacielem jeszcze ze szkoły? Czy będziemy skłonni bardziej współpracować wiedząc, że to nie ostatnie nasze wspólne zadanie? Dlaczego raz gotowi jesteśmy poświęcać się dla bliźnich, a innym razem widzimy tylko własne zyski? Od czego zależy nasze zachowanie?
Niniejsza praca ma na celu odpowiedź na niektóre z pytań dotyczących naszego zachowania w sytuacji współzależności. W warunkach laboratoryjnych bardzo trudno jednak stworzyć sytuację odzwierciedlającą rzeczywistość w takim stopniu, aby na podstawie wyników badań można było wnioskować o rzeczywistych wyborach. Badacze coraz częściej zauważają, że na wybory dokonywane przez ludzi ma wpływ bardzo wiele czynników, które początkowo wydawały się nieistotne. Ta praca omawia bardziej szczegółowo trzy z nich: liczbę osób biorących udział w sytuacji współzależności, rodzaj reprezentacji wyników oraz sposób ich przestrzennego rozmieszczenia.
W tym miejscu chciałabym podziękować prof. dr hab. Januszowi Grzelakowi oraz prof. dr hab. Stanisławowi Mice, a także przyjaciołom: Annie Pająk i Marzenie Czuba za ciągłe wspieranie i motywowanie do pracy.
