część badawcza pracy magisterskiej o kulturze hip-hopu
Tematyka utworów najbardziej interesująca ankietowanych to ta związana z problemami, jakie przeżywają (73,32% wskazań, bez wyraźnej różnicy w odpowiedziach badanych biorąc pod uwagę ich wiek) oraz teksty, dotyczące problemów ogólnospołecznych (52,68% wskazań, również bez wyraźnej różnicy w odpowiedziach respondentów pod względem ich wieku).
Nasuwa się skojarzenie, że ankietowani interesują się przede wszystkim tymi utworami, z którymi się identyfikują. Przykładowo, nastolatek, któremu dziewczyna właśnie złamała serce, będzie poszukiwał tekstów o nieszczęśliwej miłości. Innym, który m problemy finansowe, będzie słuchał tekstów o trudnej sytuacji materialnej mas w Polsce. Pozwala to na poczucie się „jednym z wielu”, doświadczenia swoistego katharsis, a nawet wsparcia (teksty utworów hip-hopowych najczęściej nastawiają optymistycznie do działania, do niepoddawania się, do walki).
Zatem, można przyjąć, że bunt jednostek pośrednio realizuje się również na poziomie doboru tematyki utworów – tabela 11.
Tabela 11. Tematyka utworów interesująca respondentów ze względu na wiek (N=112)
| Lp. | Odpowiedź | BADANI | |||||
| OGÓŁEM | od 12 do
16 lat |
od 17 do powyżej 19 lat | |||||
| L | % | L | % | L | % | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 1. | Teksty dotyczące problemów ogólnospołecznych | 59 | 52,68 | 40 | 35,71 | 19 | 16,96 |
| 2. | Teksty dotyczące problemów typowo polskich (bieda, ubóstwo, bezrobocie, patologie życia społecznego) | 52 | 46,43 | 25 | 22,32 | 27 | 24,11 |
| 3. | Teksty dotyczące problemów lokalnych | 26 | 23,21 | 10 | 8,93 | 16 | 14,29 |
| 4. | Teksty, których autorzy poruszają problemy, które są i moimi problemami | 81 | 72,32 | 40 | 35,71 | 41 | 36,61 |
Dane nie sumują się do 100,00% z uwagi na możliwość wybrania kilku wariantów odpowiedzi.
Legenda: L – liczba
Źródło: opracowanie własne, 2013.
Badaną grupę hip-hopowców można podzielić na jednostki pozostające biernymi konsumentami kultury hip-hop(np. słuchaczy muzyki) oraz jej „kreatorów”, jednostki aktywnie zaangażowane w tworzenie kultury hip-hopu (np. poprzez pisanie tekstów piosenek i rymowanie). W strukturze badanej grupy większy udział mieli bierni odbiorcy, którzy stanowili 66,07% ogółu badanej populacji.
Interesujący jest fakt, że zaobserwowano wzrost aktywnego zaangażowania się w tworzenie kultury hip-hop wraz z wiekiem. Może wynikać to z pewnego procesu: nabywanie doświadczenia w słuchaniu i okolicznościowym pisaniu tekstów utworów w wieku bardzo młodym i pełne wykorzystanie wypracowanych umiejętności w wieku nieco dojrzalszym – tabela 12.
Tabela 12. Twórcza aktywność vs. bierni odbiorcy kultury hip-hop ze względu na wiek (N=112)
| Lp. | Odpowiedź | BADANI | |||||
| OGÓŁEM | od 12 do
16 lat |
od 17 do powyżej 19 lat | |||||
| L | % | L | % | L | % | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 1. | Jestem aktywnie zaangażowany/a w tworzenie kultury hip-hopu | 38 | 33,93 | 11 | 9,82 | 27 | 24,11 |
| 2. | Jestem biernym odbiorcom/”konsumentem” kultury/muzyki hip-hopu | 74 | 66,07 | 49 | 43,75 | 25 | 22,32 |
| 3. | RAZEM | 112 | 100,00 | 60 | 53,57 | 52 | 46,43 |
Legenda: Legenda: L – liczba
Źródło: opracowanie własne, 2013.
Ankietowani pozostający głównie twórcami kultury hip-hop, zapytani o przejawy tej aktywności w zdecydowanej większości wskazywali na graffiti (60,53%), pisanie tekstów i rapowanie (39,47%) oraz samo pisanie tekstów (31,58%). Potwierdza to fakt, że graffiti jest jednym z głównych środków wyrażania swojego niezadowolenia wśród badanej grupy respondentów – tabela 13.
Tabela 13. Przejawy twórczej aktywności badanych hip-hopowców (N=38)
| Lp. | Odpowiedź | BADANI | |||||
| OGÓŁEM | od 12 do 16 lat | od 17 do powyżej
19 lat |
|||||
| L | % | L | % | L | % | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 1. | W rapowaniu | 10 | 26,32 | 3 | 7,89 | 7 | 18,42 |
| 2. | W pisaniu tekstów | 12 | 31,58 | 2 | 5,26 | 10 | 26,32 |
| 3. | W pisaniu tekstów i rapowaniu | 15 | 39,47 | 6 | 15,79 | 9 | 23,68 |
| 4. | W tworzeniu podkładów muzycznych | 8 | 21,05 | 5 | 13,16 | 3 | 7,89 |
| 5. | W graffiti | 23 | 60,53 | 7 | 18,42 | 16 | 42,11 |
| 6. | W tańcu | 10 | 26,32 | 4 | 10,53 | 6 | 15,79 |
Dane nie sumują się do 100,00% z uwagi na możliwość wybrania kilku wariantów odpowiedzi.
Legenda: L – liczba
Źródło: opracowanie własne, 2013.
Głównymi korzyściami ze słuchania muzyki hip-hop są dla respondentów (pozostających biernymi odbiorcami muzyki hip-hop): mobilizowanie do działania (63,51%), możliwość refleksji (62,16%) i pobudzenie nadziei (52,70%). W związku z tym, można przyjąć, iż tekstu utworów tę grupę badanych przede wszystkim skłaniają do sprzeciwu, niezgody, buntu wobec tego, co ich w życiu irytuje i powoduje w nich frustrację. Bunt ten powinien być jednak poprzedzony refleksją na temat jego zasadności i celowości (nadzieja jest tutaj identyfikowana z celem, który można osiągnąć na drodze buntu) – wykres 7.
Wykres 7. Korzyści ze słuchania muzyki hip-hop – bierni odbiorcy (N=74)
Dane nie sumują się do 100,00% z uwagi na możliwość wybrania kilku wariantów odpowiedzi.
Źródło: opracowanie własne, 2013.
Natomiast, respondenci aktywnie zaangażowani w tworzenie muzyki hip-hopu najczęściej identyfikowali z tego tytułu następujące korzyści: samorealizacja (81,57%), świadomość, że młodzi ludzie identyfikują się z danymi słowami (76,31%), możliwość wyrażenia swojego niezadowolenia (65,78%) i możliwość skomentowania tego co się dzieje (63,15%) – wykres 8.
Wykres 8. Korzyści z tworzenia muzyki hip-hop (N=38)
Dane nie sumują się do 100,00% z uwagi na możliwość wybrania kilku wariantów odpowiedzi.
Źródło: opracowanie własne, 2013.
Z powyższych rozważań wynika, że zarówno dla biernych odbiorców hip-hopu, jak i osób aktywnie zaangażowanych w tę kulturę, hip-hop (przede wszystkim rozumiany jako muzyka), pozwala z jednej strony na wyrażenie swojego buntu poprzez aktywną twórczość (pisanie tekstów i rapowanie o tym, co się respondentom w rzeczywistości nie podoba, z czym się nie zgadzają), jak i identyfikowanie się z doświadczeniami podobnych respondentom ludzi, co wyzwala w nich emocje pozwalające na podjęcie walki o zmianę danej niekorzystnej z ich punktu widzenia sytuacji.