Jednym z istotnych kryteriów podziału dzienników jest pora, w której są one publikowane. Czas ukazywania się dzienników nie tylko wpływa na ich treść, ale także determinuje sposób ich odbioru przez czytelników. Podział dzienników według tego kryterium obejmuje dzienniki poranne, wieczorne oraz całodobowe, które zyskały na popularności w dobie mediów cyfrowych. Każda z tych kategorii ma swoje charakterystyczne cechy, wynikające z oczekiwań odbiorców i specyfiki dostarczanych informacji.
Gazety poranne
Dzienniki poranne to najbardziej klasyczna i rozpowszechniona forma prasy codziennej. Ich główną cechą jest publikacja wcześnie rano, co pozwala czytelnikom zapoznać się z najnowszymi informacjami przed rozpoczęciem dnia pracy lub nauki.
Treść dzienników porannych obejmuje szeroki zakres tematów, w tym politykę, gospodarkę, kulturę, sport oraz wiadomości lokalne i międzynarodowe. Ważnym elementem jest również sekcja z prognozą pogody oraz krótkimi informacjami użytecznymi, takimi jak ruch drogowy czy zapowiedzi wydarzeń.
Przykłady dzienników porannych to „Rzeczpospolita” czy „Dziennik Gazeta Prawna” w Polsce oraz „The Guardian” w Wielkiej Brytanii. Czytelnicy takich dzienników często traktują je jako narzędzie do szybkiego zdobycia wiedzy o bieżących wydarzeniach i przygotowania się do nadchodzących wyzwań dnia codziennego.
Dziennik poranny (na podstawie „Rzeczpospolitej”)
Wśród czytelników “Rzeczpospolitej” najliczniejszą grupą są osoby między 35 a 45 rokiem życia – 29 %. Osoby w wieku najwyższej aktywności zawodowej stanowią 52 % czytelników. 51 % to osoby z wykształceniem średnim. Drugą co do wielkości grupą są osoby z wykształceniem wyższym – 30 %. 20 % mieszka w mieście powyżej 500 000 mieszkańców, 59 % w mieście do 500 000. 37% czytelników “Rzeczpospolitej” to specjaliści, przedstawiciele wolnych zawodów, kierownicy i menedżerowie. 20% to technicy i pracownicy administracyjno – biurowi. Około 10% prowadzi własne przedsiębiorstwo. 25% osiąga dochody w granicach 1201 – 2000 złotych, 22 % pomiędzy 801 a 1200 zł.
Popołudniówki
Gazety zwane popołudniowymi są nimi tylko z nazwy. Ukazują się rano tak, jak inne dzienniki, od których różnią się już tylko podejmowaną tematyką. Oprócz bieżących informacji znajdują się tam różnego typu “sensacje” w stylu “ zabili go i uciekł”.
Dziennik popołudniowy (na podstawie “Super Expresu”)
Osoby między 35 a 44 rokiem życia stanowią 29 % czytelników “Super Expresu”. 43 % to osoby w wieku najwyższej aktywności zawodowej. Największą grupę stanowią osoby z wykształceniem zawodowym – 24 %, blisko 18 % to osoby z wykształceniem podstawowym, 17 % – z wykształceniem średnim zawodowym. 26 % to robotnicy wykwalifikowani, druga co do wielkości grupa to osoby niepracujące – 14 %. Ciekawostką jest fakt, że najliczniej wśród czytelników „Super Expresu” są reprezentowane osoby pozbawione dochodów – 17 %. 14 % zarabia 800 – 1000 złotych.
Tabela nr 2 Porównanie wybranych cech czytelników dziennika porannego i popołudniowego
| Super Express | Rzeczpospolita | |
| Czytelnicy w wieku najwyższej aktywności zawodowej | 43% | 52% |
| Czytelnicy z wykształceniem podstawowym | 17.7% | 5.5% |
| Czytelnicy z wykształceniem średnim lub wyższym (wyższe) | 37% (9.5%) | 81% (30.2%) |
| Specjalista / wolny zawód | 9% | 18% |
| Właściciel przedsiębiorstwa | 9% | 18% |
| Czytelnicy zarabiający od 2001 do 3000 złotych | 1.8% | 6.2% |
| Czytelnicy posiadający samochód osobowy | 52% | 68% |
Dzienniki wieczorne
Dzienniki wieczorne ukazują się w godzinach popołudniowych lub wieczornych, oferując podsumowanie wydarzeń dnia. Ich głównym atutem jest możliwość dostarczania bardziej szczegółowych analiz i komentarzy do bieżących informacji, które miały miejsce w ciągu dnia.
Treść dzienników wieczornych może zawierać relacje z popołudniowych wydarzeń, szczegółowe reportaże, opinie ekspertów, a także aktualizacje wiadomości, które były jedynie zasygnalizowane rano. Dzięki temu tego typu dzienniki cieszą się popularnością wśród osób, które chcą na spokojnie zapoznać się z wydarzeniami po zakończeniu dnia pracy lub nauki.
W Polsce przykładem dziennika wieczornego był „Express Wieczorny”, który przez lata funkcjonował jako jedno z głównych źródeł informacji dla mieszkańców miast. Choć liczba takich dzienników zmniejszyła się w ostatnich dekadach, ich tradycja jest kontynuowana w formie cyfrowej, np. poprzez wieczorne aktualizacje portali informacyjnych.
Dzienniki całodobowe
Rozwój technologii cyfrowych i internetu umożliwił powstanie dzienników, które funkcjonują w trybie całodobowym. Choć formalnie nie są to klasyczne dzienniki papierowe, ich działanie w pełni odpowiada na potrzeby współczesnych czytelników, którzy oczekują informacji dostępnych w czasie rzeczywistym.
Dzienniki całodobowe, takie jak „Onet”, „Interia” czy „Gazeta.pl”, oferują nieustanną aktualizację treści, dostosowując się do dynamicznego rytmu życia współczesnego społeczeństwa. Ich treść obejmuje zarówno krótkie depesze, jak i szczegółowe analizy oraz komentarze, a dzięki multimedialnym formom przekazu (wideo, podcasty) stają się bardziej atrakcyjne dla odbiorców.
Tego typu dzienniki eliminują granicę między poranną a wieczorną porą ukazywania się, zapewniając czytelnikom stały dostęp do informacji niezależnie od godziny. Są one szczególnie cenione przez osoby, które śledzą wydarzenia na bieżąco, takie jak profesjonaliści z branży medialnej, inwestorzy czy osoby zainteresowane polityką.
Zmiany w kontekście cyfryzacji
Tradycyjny podział dzienników na poranne i wieczorne ulega stopniowemu zacieraniu wraz z rozwojem mediów cyfrowych. Dzięki internetowi, wiadomości mogą być publikowane i aktualizowane niemal natychmiast po ich zaistnieniu. Nawet klasyczne dzienniki papierowe coraz częściej oferują wersje cyfrowe, umożliwiające dostęp do treści poza tradycyjnymi godzinami publikacji.
Dla wielu czytelników to właśnie dostępność i aktualność treści stały się kluczowym kryterium wyboru dziennika, co wpłynęło na zmianę preferencji odbiorców i strategii wydawców. Tradycyjna prasa papierowa stopniowo traci na znaczeniu na rzecz portali internetowych i aplikacji mobilnych, które oferują możliwość śledzenia wydarzeń w czasie rzeczywistym.
Podział dzienników ze względu na porę ukazywania się odzwierciedla zmieniające się potrzeby odbiorców oraz rozwój technologii informacyjnych. Choć klasyczne dzienniki poranne i wieczorne wciąż odgrywają ważną rolę, rosnąca popularność dzienników całodobowych pokazuje, że współczesne społeczeństwo coraz częściej oczekuje dostępu do informacji w dowolnym momencie. W przyszłości można spodziewać się dalszej integracji tradycyjnych i cyfrowych form przekazu, co jeszcze bardziej zbliży dzienniki do ich czytelników.
